Leserne kan sende inn sitt forslag til svar pr epost innen mandagen kl 12, & vinne en symbolsk premie. En fredag midt i januar var dette gåten:
"Tycho Brahe hadde hovudet på rett stad & er rekna som den moderne astronomiens far. Men korleis mista han nasa?Mista Tycho Brahe nasa i ein duell eller i eit eksperiment? På Høyden ga korrekt svar nokre dagar seinare:
Den danske astronomen Tycho Brahe (1546-1601) sine bidrag til astronomien er rekna som uvurderlege. Han bygde & kalibrerte observasjonsinstrument, noko som skapte ein større presisjon innan faget, & la grunnlaget for at Johannes Kepler fann ut at planetane flyttar seg i elliptiske banar. Brahe målte årets lengde med ei nøyaktigheit på eitt sekund, & skapte eit nøyaktig stjernekart med 777 stjerner.
Den skandinaviske adelsmannen er også kjend for eit spanande liv. Han vart ein av dei rikaste mennene i Danmark, & haldt seg mellom anna med ein tam elg & ein dverg han meinte var synsk. Han er også kjend for sin død, som visstnok skal ha vore forårsaka av ei sprengt urinblære etter stort inntak av drikke i ein keisarleg fest, der det var rekna som uhøfleg å reisa seg før keisaren.
I 1566 mista Brahe ein bit av nasa, & laga seg ein protese av metall. Vårt spørsmål denne fredagen er: Korleis gjekk det til?
a) Han mista nasa i eit kjemisk eksperiment som gjekk gale
b) Han fekk forfrysningar under ein svært kald vinter i Wittenberg
c) Han mista nasa i ein duell
Veit du svaret? Send det til fredag@uib.no innan mandag kl 12 ..."
"På fredag ville me vita korleis det gjekk til at Tycho Brahe mista nasa si. Svaret er at den gjekk tapt i ein duell.
Då Tycho Brahe var ein ung student ved universitetet i Rostock havna han i ein krangel med landsmannen Manderup Parsberg. Ryktet seier at dei krangla om kven som var den beste matematikaren.
Dei to studentane utfordra kvarandre til duell med sverd. I følgje Pierre Gassendi (1592 – 1655) sin biografi "Tycho Brahe, the man and his work" gjekk duellen føre seg klokka sju om kvelden, i stummande mørke. Parsberg hogg av nasetippen til Tycho Brahe, som altså fekk laga seg ei naseprotese. I følgje Gassendi gjekk Brahe alltid med ein liten boks med lim etter den skjebnesvangre duellen. Naseprotesen var laga av metall, & hadde ein tendens til å detta ned."